کد مطلب:121 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:406
مُبطِلات نماز
مسأله 1153 ـ دوازده چیز نماز را باطل می كند و آنها را مبطلات می گویند:
اوّل: آنكه در بین نماز یكی از شرطهای آن از بین برود، مثلاً در بین نماز بفهمد مكانش غصبی است.
دوّم: آنكه در بین نماز عمداً یا سهواً یا از روی ناچاری، چیزی كه وضو یا غسل را باطل می كند پیش آید، مثلاً بول از او بیرون آید، ولی كسی كه نمی تواند از بیرون آمدن بول و غائط خودداری كند، اگر در بین نماز بول یا غائط از او خارج شود چنانچه به دستوری كه در احكام وضو گفته شد رفتار نماید نمازش باطل نمی شود و نیز اگر در بین نماز از زن مستحاضه خون خارج شود، در صورتی كه به دستور استحاضه رفتار كرده باشد نمازش صحیح است.
مسأله 1154 ـ كسی كه بی اختیار خوابش برده اگر نداند كه در بین نماز خوابش برده یا بعد از آن باید نمازش را دوباره بخواند، ولی اگر تمام شدن نماز را بداند و شك كند كه خواب در بین نماز بوده یا بعد نمازش صحیح است.
مسأله 1155 ـ گر بداند به اختیار خودش خوابیده و شك كند كه بعد از نماز بوده، یا در بین نماز یادش رفته كه مشغول نماز است و خوابیده نمازش صحیح است.
مسأله 1156 ـ اگر در حال سجده از خواب بیدار شود و شك كند كه در سجده آخر نماز است یا در سجده شكر، باید آن نماز را دوباره بخواند.
سوّم: از مبطلات نماز آن است كه مثل بعض كسانی كه شیعه نیستند دستها را رویهم بگذارد.
مسأله 1157 ـ هرگاه برای ادب دستها را روی هم بگذارد اگرچه مثل آنها نباشد بنابر احتیاط واجب باید نماز را دوباره بخواند، ولی اگر از روی فراموشی یا ناچاری یا برای كار دیگر مثل خاراندن دست و مانند آن، دستها را رویهم بگذارد اشكال ندارد.
چهارم: از مبطلات نماز آن است كه بعد از خواند حمد، آمین بگوید. ولی اگر اشتباهاً یا از روی تقیّه بگوید، نمازش باطل نمی شود.
[195]
پنجم: از مبطلات نماز آن است كه عمداً یا از روی فراموشی پشت به قبله كند، یا به طرف راست یا چپ قبله برگردد، بلكه اگر عمداً به قدری برگردد كه نگویند رو به قبله است، اگرچه به طرف راست یا چپ نرسد، نمازش باطل است.
مسأله 1158 ـ اگر عمداً یا سهواً سر را به قدری برگرداند كه بتواند پشت سر را ببیند نماز باطل است ولی اگر سر را كمی بگرداند عمداً باشد یا اشتباهاً نمازش باطل نمی شود.
ششم: از مبطلات نماز آن است كه عمداً كلمه ای را بگوید كه دارای معنی باشد خواه یك حرف باشد یا بیشتر و قصد معنی بكند نمازش باطل است و اگر سهواً بگوید، نمازش باطل نمی شود.
مسأله 1159 ـ اگر كلمه ای بگوید كه یك حرف دارد، چنانچه آن كلمه معنی داشته باشد مثل (ق) كه در زبان عرب به معنای این است كه «نگهداری كن» چنانچه معنی آن را بداند و قصد آن معنی را نماید نمازش باطل می شود، بلكه اگر قصد معنای آن را نكند ولی ملتفت معنای آن باشد احتیاط واجب آن است كه نماز را دوباره بخواند.
مسأله 1160 ـ سرفه كردن و آروغ زدن و آه كشیدن در نماز اشكال ندارد، ولی گفتن آخ و آه و مانند اینها كه دو حرف است اگر عمدی باشد نماز را باطل می كند.
مسأله 1161 ـ اگر كلمه ای را به قصد ذكر بگوید مثلاً به قصد ذكر بگوید: «الله اكبر» ولی در موقع گفتن آن، صدا را بلند كند كه چیزی را به دیگری بفهماند اشكال ندارد ولی چنانچه به قصد اینكه چیزی را به كسی بفهماند آن را بگوید اگرچه قصد ذكر هم داشته باشد نماز باطل می شود.
مسأله 1162 ـ خواندن قرآن در نماز، غیر از چهار سوره ای كه سجده واجب دارد و در احكام جنابت گفته شد و نیز دعا كردن در نماز اشكال ندارد ولی احتیاط واجب این است كه به عربی باشد.
مسأله 1163 ـ اگر چیزی از حمد و سوره و ذكرهای نماز را عمداً یا احتیاطاً چند مرتبه بگوید اشكال ندارد ولی اگر از روی وسواس چند مرتبه بگوید نماز باطل می شود.
مسأله 1164 ـ در حال نماز، انسان نباید به دیگری سلام كند و اگر دیگری به او سلام كند باید طوری جواب دهد كه سلام مقدّم باشد مثلاً بگوید: «اَلسّلامُ عَلَیْكُم» یا
[196]
«سَلام عَلَیْكم»و نباید «عَلَیْكُمُ السَّلامُ» بگوید.
مسأله 1165 ـ انسان باید جواب سلام را چه در نماز یا در غیر نماز فوراً بگوید و اگر عمداً یا از روی فراموشی جواب سلام را به قدری طول دهد كه اگر جواب بگوید جواب آن سلام حساب نشود چنانچه در نماز باشد نباید جواب بدهد و اگر در نماز نباشد، جواب دادن واجب نیست.
مسأله 1166 ـ باید جواب سلام را طوری بگوید كه سلام كننده بشنود و اگر سلام كننده كر باشد باید با بلند كردن صدا یا به اشاره طوری جواب او را بدهد كه بشنود یا متوجّه جواب سلام شود.
مسأله 1167 ـ نمازگزار باید جواب سلام را به قصد جواب بگوید نه به قصد دعا.
مسأله 1168 ـ اگر زن یا مرد نامحرم یا بچّه ممیّز یعنی بچّه ای كه خوب و بد را می فهمد به نمازگزار سلام كند نمازگزار می تواند جواب او را بدهد و بهتر است به قصد دعا جواب بگوید.
مسأله 1169 ـ اگر نمازگزار جواب سلام را ندهد معصیت كرده ولی نمازش صحیح است.
مسأله 1170 ـ اگر كسی به نمازگزار غلط سلام كند به طوری كه سلام حساب نشود جواب او واجب نیست و اگر سلام حساب شود جواب او واجب است و بهتر است به قصد دعا جواب بدهد.
مسأله 1171 ـ جواب سلام كسی كه از روی مسخره یا شوخی سلام می كند واجب نیست، و احتیاط واجب آن است كه در جواب سلام مرد و زن غیر مسلمان بگوید «علیك».
مسأله 1172 ـ اگر كسی به عدّه ای سلام كند، جواب سلام او بر همه آنان واجب است، ولی اگر یكی از آنان جواب دهد كافی است.
مسأله 1173 ـ اگر كسی به عدّه ای سلام كند و فردی كه سلام كننده قصد سلام دادن به او را نداشته جواب دهد، باز هم جواب سلام او بر آن عدّه واجب است.
مسأله 1174 ـ اگر به عدّه ای سلام كند و كسی كه بین آنها مشغول نماز است شك كند كه سلام كننده قصد سلام كردن به او را هم داشته یا نه، نباید جواب بدهد، و همچنین است اگر بداند كه قصد او را هم داشته ولی دیگری جواب سلام را بدهد. امّا اگر بداند كه قصد او را هم داشته و دیگری جواب ندهد باید جواب او را بدهد.
[197]
مسأله 1175 ـ سلام كردن مستحب است و خیلی سفارش شده است كه سواره به پیاده و ایستاده به نشسته و كوچكتر به بزرگتر سلام كند.
مسأله 1176 ـ اگر دو نفر با هم به یكدیگر سلام كنند بر هر یك واجب است جواب سلام دیگری را بدهد.
مسأله 1177 ـ در غیر نماز، مستحب است جواب سلام را بهتر از سلام بگوید مثلاً اگر كسی گفت: «سَلامٌ علیكم» در جواب بگوید: سَلامٌ عَلَیْكُمْ وَرَحْمَةُ الله.
هفتم: از مبطلات نماز خنده با صدا و ترجیع است، و بنابر احتیاط واجب خنده با صدا اگرچه ترجیع نداشته باشد و عمدی باشد و چنانچه سهواً هم با صدا بخندد به طوری كه صورت نماز از بین برود نماز باطل است ولی لبخند نماز را باطل نمی كند.
مسأله 1178 ـ اگر برای جلوگیری از صدای خنده حالش تغییر كند، مثلاً رنگش سرخ شد چنانچه به حدّی باشد كه از صورت نمازگزار خارج شود نمازش باطل است.
هشتم: از مبطلات نماز آن است كه برای كار دنیا عمداً با صدا گریه كند، و احتیاط واجب آن است كه برای كار دنیا بی صدا هم گریه نكند، ولی اگر از ترس خدا یا برای آخرت گریه كند، آهسته باشد یا بلند اشكال ندارد، بلكه از بهترین اعمال است.
نهم: از مبطلات نماز كاری است كه صورت نماز را بهم بزند مثل دست زدن، رقصیدن و به هوا پریدن و مانند اینها، كم باشد یا زیاد، عمداً باشد یا از روی فراموشی فرقی ندارد. ولی كاری كه صورت نماز را بهم نزند مثل اشاره كردن به دست اشكال ندارد.
مسأله 1179 ـ اگر در بین نماز به قدری ساكت بماند كه از صورت نمازگزار خارج شود نمازش باطل می شود.
مسأله 1180 ـ اگر در بین نماز كاری انجام دهد یا مدّتی ساكت شود و شك كند كه نماز بهم خورده یا نه، نمازش صحیح است.
دهم: از مبطلات نماز خوردن و آشامیدن است، اگر در نماز طوری بخورد یا بیاشامد كه صورت نماز بهم بخورد نمازش باطل می شود حتّی اگر صورت نماز بهم نخورد بنابر احتیاط واجب نماز باطل می شود.
مسأله 1181 ـ احتیاط واجب آن است كه در نماز از خوردن و آشامیدنی كه موالات عرفی نماز را به هم می زند اجتناب كند، هرچند صورت نماز از بین نرود.
مسأله 1182 ـ اگر در بین نماز، ذرّاتی از غذا كه در دهان یا لای دندانها باقیمانده
[198]
فرو ببرد نماز را باطل نمی كند. ولی اگر قند یا شكر و مانند اینها در دهان مانده باشد و مقصودش آن باشد كه در حال نماز كم كم آب شود و فرو رود نمازش اشكال پیدا می كند.
یازدهم: از مبطلات نماز شك در ركعتهای نماز دو ركعتی یا سه ركعتی یا شك در دو ركعت اوّل نمازهای چهار ركعتی است.
دوازدهم: از مبطلات نماز آن است كه ركن نماز را عمداً یا سهواً كم یا زیاد كند، یا چیزی را كه ركن نیست عمداً كم یا زیاد نماید.
مسأله 1183 ـ اگر بعد از نماز شك كند كه در بین نماز كاری كه نماز را باطل می كند انجام داده یا نه نمازش صحیح است.
چیزهایی كه در نماز مكروه است
مسأله 1184 ـ مكروه است در نماز صورت را كمی به طرف راست یا چپ بگرداند و چشمها را هم بگذارد یا به طرف راست یا چپ بگرداند و با ریش و دست خود بازی كند و انگشتها را داخل هم نماید و آب دهان بیندازد و به خط قرآن یا كتاب یا خط انگشتری نگاه كند، و نیز مكروه است در موقع خواندن حمد و سوره و گفتن ذكر، برای شنیدن حرف كسی ساكت شود، بلكه هر كاری كه خضوع و خشوع را از بین ببرد مكروه می باشد.
مسأله 1185 ـ موقعی كه انسان خوابش می آید و نیز موقع خودداری كردن از بول و غائط، مكروه است نماز بخواند، و همچنین پوشیدن جوراب تنگ كه پا را فشار دهد در نماز مكروه می باشد، و غیر از اینها مكروهات دیگری هم در كتابهای مفصّل فقهی گفته شده است.
مواردی كه می توان نماز واجب را شكست
مسأله 1186 ـ شكستن نماز واجب از روی اختیار حرام است، ولی برای حفظ جان و مال و جلوگیری از ضرر مالی یا بدنی مانعی ندارد.
مسأله 1187 ـ اگر حفظ جان خود یا كسی كه حفظ جان او واجب است یا حفظ مالی كه نگهداری آن واجب می باشد بدون شكستن نماز ممكن نباشد باید نماز را بشكند، ولی شكستن نماز برای مالی كه اهمیّت ندارد مكروه است.
[199]
مسأله 1188 ـ اگر در وسعت وقت مشغول نماز باشد و طلبكار، طلب خود را از او مطالبه كند چنانچه بتواند در بین نماز طلب او را بدهد، باید در همان حال بپردازد و اگر بدون شكستن نماز، دادن طلب او ممكن نیست باید نماز را بشكند و طلب او را بدهد، بعد نماز را بخواند.
مسأله 1189 ـ اگر در بین نماز بفهمد كه مسجد نجس است، چنانچه وقت تنگ باشد باید نماز را تمام كند، و اگر وقت وسعت دارد و تطهیر مسجد نماز را بهم نمی زند باید در بین نماز تطهیر كند، بعد بقیّه نماز را بخواند و اگر نماز را بهم می زند باید نماز را بشكند و مسجد را تطهیر نماید بعد نماز را بخواند.
مسأله 1190 ـ كسی كه باید نماز را بشكند، اگر نماز را تمام كند معصیت كرده ولی نماز او صحیح است اگرچه احتیاط مستحب آن است كه دوباره بخواند.
مسأله 1191 ـ اگر پیش از آنكه به اندازه ركوع خم شود، یادش بیاید كه اذان و اقامه را فراموش كرده، چنانچه وقت نماز وسعت دارد، مستحب است برای گفتن آنها نماز را بشكند.
اوّل: آنكه در بین نماز یكی از شرطهای آن از بین برود، مثلاً در بین نماز بفهمد مكانش غصبی است.
دوّم: آنكه در بین نماز عمداً یا سهواً یا از روی ناچاری، چیزی كه وضو یا غسل را باطل می كند پیش آید، مثلاً بول از او بیرون آید، ولی كسی كه نمی تواند از بیرون آمدن بول و غائط خودداری كند، اگر در بین نماز بول یا غائط از او خارج شود چنانچه به دستوری كه در احكام وضو گفته شد رفتار نماید نمازش باطل نمی شود و نیز اگر در بین نماز از زن مستحاضه خون خارج شود، در صورتی كه به دستور استحاضه رفتار كرده باشد نمازش صحیح است.
مسأله 1154 ـ كسی كه بی اختیار خوابش برده اگر نداند كه در بین نماز خوابش برده یا بعد از آن باید نمازش را دوباره بخواند، ولی اگر تمام شدن نماز را بداند و شك كند كه خواب در بین نماز بوده یا بعد نمازش صحیح است.
مسأله 1155 ـ گر بداند به اختیار خودش خوابیده و شك كند كه بعد از نماز بوده، یا در بین نماز یادش رفته كه مشغول نماز است و خوابیده نمازش صحیح است.
مسأله 1156 ـ اگر در حال سجده از خواب بیدار شود و شك كند كه در سجده آخر نماز است یا در سجده شكر، باید آن نماز را دوباره بخواند.
سوّم: از مبطلات نماز آن است كه مثل بعض كسانی كه شیعه نیستند دستها را رویهم بگذارد.
مسأله 1157 ـ هرگاه برای ادب دستها را روی هم بگذارد اگرچه مثل آنها نباشد بنابر احتیاط واجب باید نماز را دوباره بخواند، ولی اگر از روی فراموشی یا ناچاری یا برای كار دیگر مثل خاراندن دست و مانند آن، دستها را رویهم بگذارد اشكال ندارد.
چهارم: از مبطلات نماز آن است كه بعد از خواند حمد، آمین بگوید. ولی اگر اشتباهاً یا از روی تقیّه بگوید، نمازش باطل نمی شود.
[195]
پنجم: از مبطلات نماز آن است كه عمداً یا از روی فراموشی پشت به قبله كند، یا به طرف راست یا چپ قبله برگردد، بلكه اگر عمداً به قدری برگردد كه نگویند رو به قبله است، اگرچه به طرف راست یا چپ نرسد، نمازش باطل است.
مسأله 1158 ـ اگر عمداً یا سهواً سر را به قدری برگرداند كه بتواند پشت سر را ببیند نماز باطل است ولی اگر سر را كمی بگرداند عمداً باشد یا اشتباهاً نمازش باطل نمی شود.
ششم: از مبطلات نماز آن است كه عمداً كلمه ای را بگوید كه دارای معنی باشد خواه یك حرف باشد یا بیشتر و قصد معنی بكند نمازش باطل است و اگر سهواً بگوید، نمازش باطل نمی شود.
مسأله 1159 ـ اگر كلمه ای بگوید كه یك حرف دارد، چنانچه آن كلمه معنی داشته باشد مثل (ق) كه در زبان عرب به معنای این است كه «نگهداری كن» چنانچه معنی آن را بداند و قصد آن معنی را نماید نمازش باطل می شود، بلكه اگر قصد معنای آن را نكند ولی ملتفت معنای آن باشد احتیاط واجب آن است كه نماز را دوباره بخواند.
مسأله 1160 ـ سرفه كردن و آروغ زدن و آه كشیدن در نماز اشكال ندارد، ولی گفتن آخ و آه و مانند اینها كه دو حرف است اگر عمدی باشد نماز را باطل می كند.
مسأله 1161 ـ اگر كلمه ای را به قصد ذكر بگوید مثلاً به قصد ذكر بگوید: «الله اكبر» ولی در موقع گفتن آن، صدا را بلند كند كه چیزی را به دیگری بفهماند اشكال ندارد ولی چنانچه به قصد اینكه چیزی را به كسی بفهماند آن را بگوید اگرچه قصد ذكر هم داشته باشد نماز باطل می شود.
مسأله 1162 ـ خواندن قرآن در نماز، غیر از چهار سوره ای كه سجده واجب دارد و در احكام جنابت گفته شد و نیز دعا كردن در نماز اشكال ندارد ولی احتیاط واجب این است كه به عربی باشد.
مسأله 1163 ـ اگر چیزی از حمد و سوره و ذكرهای نماز را عمداً یا احتیاطاً چند مرتبه بگوید اشكال ندارد ولی اگر از روی وسواس چند مرتبه بگوید نماز باطل می شود.
مسأله 1164 ـ در حال نماز، انسان نباید به دیگری سلام كند و اگر دیگری به او سلام كند باید طوری جواب دهد كه سلام مقدّم باشد مثلاً بگوید: «اَلسّلامُ عَلَیْكُم» یا
[196]
«سَلام عَلَیْكم»و نباید «عَلَیْكُمُ السَّلامُ» بگوید.
مسأله 1165 ـ انسان باید جواب سلام را چه در نماز یا در غیر نماز فوراً بگوید و اگر عمداً یا از روی فراموشی جواب سلام را به قدری طول دهد كه اگر جواب بگوید جواب آن سلام حساب نشود چنانچه در نماز باشد نباید جواب بدهد و اگر در نماز نباشد، جواب دادن واجب نیست.
مسأله 1166 ـ باید جواب سلام را طوری بگوید كه سلام كننده بشنود و اگر سلام كننده كر باشد باید با بلند كردن صدا یا به اشاره طوری جواب او را بدهد كه بشنود یا متوجّه جواب سلام شود.
مسأله 1167 ـ نمازگزار باید جواب سلام را به قصد جواب بگوید نه به قصد دعا.
مسأله 1168 ـ اگر زن یا مرد نامحرم یا بچّه ممیّز یعنی بچّه ای كه خوب و بد را می فهمد به نمازگزار سلام كند نمازگزار می تواند جواب او را بدهد و بهتر است به قصد دعا جواب بگوید.
مسأله 1169 ـ اگر نمازگزار جواب سلام را ندهد معصیت كرده ولی نمازش صحیح است.
مسأله 1170 ـ اگر كسی به نمازگزار غلط سلام كند به طوری كه سلام حساب نشود جواب او واجب نیست و اگر سلام حساب شود جواب او واجب است و بهتر است به قصد دعا جواب بدهد.
مسأله 1171 ـ جواب سلام كسی كه از روی مسخره یا شوخی سلام می كند واجب نیست، و احتیاط واجب آن است كه در جواب سلام مرد و زن غیر مسلمان بگوید «علیك».
مسأله 1172 ـ اگر كسی به عدّه ای سلام كند، جواب سلام او بر همه آنان واجب است، ولی اگر یكی از آنان جواب دهد كافی است.
مسأله 1173 ـ اگر كسی به عدّه ای سلام كند و فردی كه سلام كننده قصد سلام دادن به او را نداشته جواب دهد، باز هم جواب سلام او بر آن عدّه واجب است.
مسأله 1174 ـ اگر به عدّه ای سلام كند و كسی كه بین آنها مشغول نماز است شك كند كه سلام كننده قصد سلام كردن به او را هم داشته یا نه، نباید جواب بدهد، و همچنین است اگر بداند كه قصد او را هم داشته ولی دیگری جواب سلام را بدهد. امّا اگر بداند كه قصد او را هم داشته و دیگری جواب ندهد باید جواب او را بدهد.
[197]
مسأله 1175 ـ سلام كردن مستحب است و خیلی سفارش شده است كه سواره به پیاده و ایستاده به نشسته و كوچكتر به بزرگتر سلام كند.
مسأله 1176 ـ اگر دو نفر با هم به یكدیگر سلام كنند بر هر یك واجب است جواب سلام دیگری را بدهد.
مسأله 1177 ـ در غیر نماز، مستحب است جواب سلام را بهتر از سلام بگوید مثلاً اگر كسی گفت: «سَلامٌ علیكم» در جواب بگوید: سَلامٌ عَلَیْكُمْ وَرَحْمَةُ الله.
هفتم: از مبطلات نماز خنده با صدا و ترجیع است، و بنابر احتیاط واجب خنده با صدا اگرچه ترجیع نداشته باشد و عمدی باشد و چنانچه سهواً هم با صدا بخندد به طوری كه صورت نماز از بین برود نماز باطل است ولی لبخند نماز را باطل نمی كند.
مسأله 1178 ـ اگر برای جلوگیری از صدای خنده حالش تغییر كند، مثلاً رنگش سرخ شد چنانچه به حدّی باشد كه از صورت نمازگزار خارج شود نمازش باطل است.
هشتم: از مبطلات نماز آن است كه برای كار دنیا عمداً با صدا گریه كند، و احتیاط واجب آن است كه برای كار دنیا بی صدا هم گریه نكند، ولی اگر از ترس خدا یا برای آخرت گریه كند، آهسته باشد یا بلند اشكال ندارد، بلكه از بهترین اعمال است.
نهم: از مبطلات نماز كاری است كه صورت نماز را بهم بزند مثل دست زدن، رقصیدن و به هوا پریدن و مانند اینها، كم باشد یا زیاد، عمداً باشد یا از روی فراموشی فرقی ندارد. ولی كاری كه صورت نماز را بهم نزند مثل اشاره كردن به دست اشكال ندارد.
مسأله 1179 ـ اگر در بین نماز به قدری ساكت بماند كه از صورت نمازگزار خارج شود نمازش باطل می شود.
مسأله 1180 ـ اگر در بین نماز كاری انجام دهد یا مدّتی ساكت شود و شك كند كه نماز بهم خورده یا نه، نمازش صحیح است.
دهم: از مبطلات نماز خوردن و آشامیدن است، اگر در نماز طوری بخورد یا بیاشامد كه صورت نماز بهم بخورد نمازش باطل می شود حتّی اگر صورت نماز بهم نخورد بنابر احتیاط واجب نماز باطل می شود.
مسأله 1181 ـ احتیاط واجب آن است كه در نماز از خوردن و آشامیدنی كه موالات عرفی نماز را به هم می زند اجتناب كند، هرچند صورت نماز از بین نرود.
مسأله 1182 ـ اگر در بین نماز، ذرّاتی از غذا كه در دهان یا لای دندانها باقیمانده
[198]
فرو ببرد نماز را باطل نمی كند. ولی اگر قند یا شكر و مانند اینها در دهان مانده باشد و مقصودش آن باشد كه در حال نماز كم كم آب شود و فرو رود نمازش اشكال پیدا می كند.
یازدهم: از مبطلات نماز شك در ركعتهای نماز دو ركعتی یا سه ركعتی یا شك در دو ركعت اوّل نمازهای چهار ركعتی است.
دوازدهم: از مبطلات نماز آن است كه ركن نماز را عمداً یا سهواً كم یا زیاد كند، یا چیزی را كه ركن نیست عمداً كم یا زیاد نماید.
مسأله 1183 ـ اگر بعد از نماز شك كند كه در بین نماز كاری كه نماز را باطل می كند انجام داده یا نه نمازش صحیح است.
چیزهایی كه در نماز مكروه است
مسأله 1184 ـ مكروه است در نماز صورت را كمی به طرف راست یا چپ بگرداند و چشمها را هم بگذارد یا به طرف راست یا چپ بگرداند و با ریش و دست خود بازی كند و انگشتها را داخل هم نماید و آب دهان بیندازد و به خط قرآن یا كتاب یا خط انگشتری نگاه كند، و نیز مكروه است در موقع خواندن حمد و سوره و گفتن ذكر، برای شنیدن حرف كسی ساكت شود، بلكه هر كاری كه خضوع و خشوع را از بین ببرد مكروه می باشد.
مسأله 1185 ـ موقعی كه انسان خوابش می آید و نیز موقع خودداری كردن از بول و غائط، مكروه است نماز بخواند، و همچنین پوشیدن جوراب تنگ كه پا را فشار دهد در نماز مكروه می باشد، و غیر از اینها مكروهات دیگری هم در كتابهای مفصّل فقهی گفته شده است.
مواردی كه می توان نماز واجب را شكست
مسأله 1186 ـ شكستن نماز واجب از روی اختیار حرام است، ولی برای حفظ جان و مال و جلوگیری از ضرر مالی یا بدنی مانعی ندارد.
مسأله 1187 ـ اگر حفظ جان خود یا كسی كه حفظ جان او واجب است یا حفظ مالی كه نگهداری آن واجب می باشد بدون شكستن نماز ممكن نباشد باید نماز را بشكند، ولی شكستن نماز برای مالی كه اهمیّت ندارد مكروه است.
[199]
مسأله 1188 ـ اگر در وسعت وقت مشغول نماز باشد و طلبكار، طلب خود را از او مطالبه كند چنانچه بتواند در بین نماز طلب او را بدهد، باید در همان حال بپردازد و اگر بدون شكستن نماز، دادن طلب او ممكن نیست باید نماز را بشكند و طلب او را بدهد، بعد نماز را بخواند.
مسأله 1189 ـ اگر در بین نماز بفهمد كه مسجد نجس است، چنانچه وقت تنگ باشد باید نماز را تمام كند، و اگر وقت وسعت دارد و تطهیر مسجد نماز را بهم نمی زند باید در بین نماز تطهیر كند، بعد بقیّه نماز را بخواند و اگر نماز را بهم می زند باید نماز را بشكند و مسجد را تطهیر نماید بعد نماز را بخواند.
مسأله 1190 ـ كسی كه باید نماز را بشكند، اگر نماز را تمام كند معصیت كرده ولی نماز او صحیح است اگرچه احتیاط مستحب آن است كه دوباره بخواند.
مسأله 1191 ـ اگر پیش از آنكه به اندازه ركوع خم شود، یادش بیاید كه اذان و اقامه را فراموش كرده، چنانچه وقت نماز وسعت دارد، مستحب است برای گفتن آنها نماز را بشكند.